Bu günə qədər düşünürdük ki, danışmaq, xəbərdarlıq etmək, əlaqə qurmaq yalnız insanlar və heyvanlara məxsusdur. Amma son illərdə aparılan elmi araşdırmalar göstərir ki, bitkilər də bir-birilə ünsiyyət qurur. Bəli, səssiz və hərəkətsiz görünən bu yaşıl canlılar, əslində, olduqca ağıllı sistemlərlə bir-birilərinə mesaj göndərə bilir.
Alimlərin apardığı təcrübələrə əsasən, müəyyən bitkilər təhlükə hiss etdikdə — məsələn, yarpaqları bir həşərat tərəfindən gəmirildikdə — havaya xüsusi kimyəvi maddələr buraxırlar. Bu maddələr ətrafdakı digər bitkilər tərəfindən “oxunur” və nəticədə həmin bitkilər də özlərini qoruma rejiminə salır. Məsələn, acı dad verən və ya zəhərli olan maddələr ifraz etməyə başlayırlar ki, gələcəkdə onlara hücum edən canlılar uzaq dursun.
Bu tip ünsiyyətə "uçucu üzvi birləşmələrlə siqnal ötürülməsi" deyilir. Maraq doğuran məqam odur ki, bu proses sadəcə eyni növə aid bitkilərlə məhdudlaşmır. Bəzən fərqli növlər arasında da bu cür xəbərdarlıq baş verir. Bu isə o deməkdir ki, təbiət bizdən xəbərsiz bir “internet şəbəkəsi” qurub və biz sadəcə onu indi-indi anlamağa başlayırıq.
Bu araşdırmaların nəticəsi bizi bir daha düşündürür: Bəlkə də bitkilər bizdən daha çox bir-birini anlayır, sadəcə səssiz danışırlar. Elmin sübut etdiyi bu fakt, təbiətə olan baxışımızı kökündən dəyişdirə bilər.
Alimlərin apardığı təcrübələrə əsasən, müəyyən bitkilər təhlükə hiss etdikdə — məsələn, yarpaqları bir həşərat tərəfindən gəmirildikdə — havaya xüsusi kimyəvi maddələr buraxırlar. Bu maddələr ətrafdakı digər bitkilər tərəfindən “oxunur” və nəticədə həmin bitkilər də özlərini qoruma rejiminə salır. Məsələn, acı dad verən və ya zəhərli olan maddələr ifraz etməyə başlayırlar ki, gələcəkdə onlara hücum edən canlılar uzaq dursun.
Bu tip ünsiyyətə "uçucu üzvi birləşmələrlə siqnal ötürülməsi" deyilir. Maraq doğuran məqam odur ki, bu proses sadəcə eyni növə aid bitkilərlə məhdudlaşmır. Bəzən fərqli növlər arasında da bu cür xəbərdarlıq baş verir. Bu isə o deməkdir ki, təbiət bizdən xəbərsiz bir “internet şəbəkəsi” qurub və biz sadəcə onu indi-indi anlamağa başlayırıq.
Bu araşdırmaların nəticəsi bizi bir daha düşündürür: Bəlkə də bitkilər bizdən daha çox bir-birini anlayır, sadəcə səssiz danışırlar. Elmin sübut etdiyi bu fakt, təbiətə olan baxışımızı kökündən dəyişdirə bilər.