qeyri-səlis məntiq? o elə şeydi ki, hər şey ya doğru, ya yanlış deyil. arada qalan şeylər də olur. həyat da elədi, bəzən aydın deyil, qarışıqdı. bu nəzəriyyə deyir ki, hər şey tam qara-ağ deyil, boz rənglər də var. adamları da belə anlamalıyıq bəlkə.
klassik məntiqdən fərqli olaraq, qeyri-müəyyən və qeyri-dəqiq məlumatlarla işləmək üçün istifadə olunan bir riyazi sistemdir. Bu nəzəriyyə 1965-ci ildə azərbaycanlı alim Lütfi Zadə tərəfindən irəli sürülmüşdür.
Qeyri-səlis məntiqin əsas ideyası:
Klassik məntiqdə hər bir ifadə ya doğru, ya da yalandır. Lakin, real həyatda bir çox ifadə qeyri-müəyyən və ya qeyri-dəqiq ola bilər. Məsələn, "isti hava" ifadəsi müxtəlif insanlar üçün müxtəlif temperaturları ifadə edə bilər. Qeyri-səlis məntiq bu cür qeyri-müəyyənlikləri riyazi şəkildə ifadə etməyə imkan verir.
Qeyri-səlis çoxluqlar:
Qeyri-səlis məntiqin əsasını qeyri-səlis çoxluqlar təşkil edir. Klassik çoxluqlardan fərqli olaraq, qeyri-səlis çoxluğun elementləri müəyyən bir dərəcədə çoxluğa aid ola bilər. Məsələn, "yaşlı insanlar" çoxluğuna 60 yaşlı bir insan 0.8 dərəcəsində, 70 yaşlı bir insan isə 0.95 dərəcəsində aid ola bilər.
Qeyri-səlis məntiqin əsas ideyası:
Klassik məntiqdə hər bir ifadə ya doğru, ya da yalandır. Lakin, real həyatda bir çox ifadə qeyri-müəyyən və ya qeyri-dəqiq ola bilər. Məsələn, "isti hava" ifadəsi müxtəlif insanlar üçün müxtəlif temperaturları ifadə edə bilər. Qeyri-səlis məntiq bu cür qeyri-müəyyənlikləri riyazi şəkildə ifadə etməyə imkan verir.
Qeyri-səlis çoxluqlar:
Qeyri-səlis məntiqin əsasını qeyri-səlis çoxluqlar təşkil edir. Klassik çoxluqlardan fərqli olaraq, qeyri-səlis çoxluğun elementləri müəyyən bir dərəcədə çoxluğa aid ola bilər. Məsələn, "yaşlı insanlar" çoxluğuna 60 yaşlı bir insan 0.8 dərəcəsində, 70 yaşlı bir insan isə 0.95 dərəcəsində aid ola bilər.