astronomiyada, göy cisminin öz oxu ətrafında dövr etmə periodunun onun bir başqa cismin ətrafında dövr etmə perioduna bərabər olduğu vəziyyəti təsvir edir. Bu vəziyyət nəticəsində göy cisminin həmişə eyni tərəfi digər cisminə tərəf yönəlmiş olur.
Sinxron fırlanma necə yaranır?
Sinxron fırlanma, əsasən, cazibə qüvvələrinin təsirindən yaranır. Uzunmüddətli cazibə qüvvələri göy cisminin daxili hərəkətinə təsir edərək onun fırlanma sürətini tənzimləyir. Bu proses gelgit bağlanması (tidal locking) adlanır.
Məsələn:
Ay və Yer: Ay Yer ətrafında dövr edir və öz oxu ətrafında dövr etmə periodu dəqiq şəkildə 27.3 gün təşkil edir. Buna görə də, Ayın Yerə həmişə eyni tərəfi görünür.
Pluton və Xaron: Pluton və onun peyki Xaron da bir-birinə qarşı sinxron fırlanma vəziyyətindədirlər, yəni hər ikisi həmişə eyni tərəflərini bir-birinə tərəf göstərirlər.
Sinxron fırlanma kainatın müxtəlif cisimləri arasında geniş yayılmış fenomen olub, planetlər, peyklər və ulduzlar arasında müşahidə edilir.
Sinxron fırlanma necə yaranır?
Sinxron fırlanma, əsasən, cazibə qüvvələrinin təsirindən yaranır. Uzunmüddətli cazibə qüvvələri göy cisminin daxili hərəkətinə təsir edərək onun fırlanma sürətini tənzimləyir. Bu proses gelgit bağlanması (tidal locking) adlanır.
Məsələn:
Ay və Yer: Ay Yer ətrafında dövr edir və öz oxu ətrafında dövr etmə periodu dəqiq şəkildə 27.3 gün təşkil edir. Buna görə də, Ayın Yerə həmişə eyni tərəfi görünür.
Pluton və Xaron: Pluton və onun peyki Xaron da bir-birinə qarşı sinxron fırlanma vəziyyətindədirlər, yəni hər ikisi həmişə eyni tərəflərini bir-birinə tərəf göstərirlər.
Sinxron fırlanma kainatın müxtəlif cisimləri arasında geniş yayılmış fenomen olub, planetlər, peyklər və ulduzlar arasında müşahidə edilir.